Ngày 25-11, Quốc hội đã nghe Tờ trình về quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035; Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo (GD-ĐT) giai đoạn 2026 - 2035.
Tăng trưởng là để cho người dân thụ hưởng
Theo Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn, Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng GD-ĐT giai đoạn 2026-2035 chia làm 2 giai đoạn, với tổng nguồn lực huy động hơn 580.133 tỉ đồng, nhằm hiện đại hóa toàn diện hệ thống GD-ĐT.
Với chương trình về y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết tổng kinh phí thực hiện là 125.478 tỉ đồng, cũng chia thành 2 giai đoạn: 2026-2030 và 2031-2035. Mục tiêu của chương trình là nâng cao sức khỏe, tầm vóc và chất lượng sống của người dân; bảo đảm mọi người được quản lý và chăm sóc sức khỏe ban đầu hiệu quả, chủ động phòng bệnh từ sớm ngay tại cơ sở.
Phát biểu thảo luận tại tổ TP Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh giáo dục và y tế là 2 lĩnh vực đặc biệt quan trọng, là trụ cột trong phát triển đất nước. Ngay từ tên gọi "chương trình mục tiêu quốc gia" đã thể hiện tầm vóc vượt ra khỏi khuôn khổ của 2 ngành, cần sự chung tay của toàn xã hội.
Theo Tổng Bí thư, đầu tư cho con người không chỉ dừng lại ở sức khỏe mà phải bồi dưỡng bản lĩnh, trí tuệ và tư duy, bởi nguồn nhân lực chất lượng cao chính là 1 trong 3 đột phá chiến lược.
Tổng Bí thư nhấn mạnh mục tiêu cao nhất của Đảng và Nhà nước là dù tăng trưởng kinh tế ở mức độ nào cũng là để người dân được thụ hưởng cuộc sống vui vẻ, không phải lo toan về bệnh tật hay thiếu hụt tri thức.
Đối với lĩnh vực y tế, Tổng Bí thư yêu cầu chương trình phải giải quyết được những vấn đề thực tiễn đang đặt ra. Trong đó, tập trung vào y tế dự phòng và chăm sóc sức khỏe ban đầu, thay vì chỉ tập trung khám chữa bệnh như hiện nay, bởi nếu dự phòng kém, bệnh sẽ phát triển rất nhanh.
Nêu một số tồn tại liên quan môi trường, nguồn nước, an toàn thực phẩm... - những nguyên nhân gây bệnh tật, Tổng Bí thư đặt vấn đề cần giải quyết căn cơ để đạt được các mục tiêu như chương trình đề ra. "Nếu không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm thì có xây đến bao nhiêu bệnh viện cũng không thể đủ được, đào tạo bao nhiêu bác sĩ cũng không thể giải quyết được việc này" - Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Đối với lĩnh vực giáo dục, Tổng Bí thư chỉ rõ những bất cập liên quan cơ sở vật chất, đội ngũ nhà giáo, biên chế... Theo Tổng Bí thư, quản lý biên chế cần linh hoạt dựa trên số lượng học sinh thực tế, bảo đảm có lớp là phải có thầy.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh giáo dục và y tế là 2 lĩnh vực đặc biệt quan trọng, là trụ cột trong phát triển đất nướcẢnh: PHẠM THẮNG
Ngoài ra, cần chú trọng đến hệ thống cơ sở vật chất, trường lớp, nhất là vùng biên giới, miền núi. Thực tế, nhiều điểm trường chưa đạt chuẩn, thiếu các hạng mục thiết yếu cho học sinh phát triển toàn diện như bể bơi phòng chống đuối nước, nhà công vụ cho giáo viên... Cần quyết những vấn đề này để có môi trường cho giáo viên, học sinh yên tâm dạy và học.
Với cả 2 chương trình, Tổng Bí thư nhắc nhở cần quan tâm đến những đối tượng yếu thế, bao gồm trẻ em bị bỏ rơi và người khuyết tật. Trong đó, cần thay đổi tư duy về mô hình nuôi dưỡng trẻ; khuyến khích thay đổi nhận thức, tâm lý e ngại nhận con nuôi, nhất là nhận nuôi trẻ khuyết tật, để trẻ em không nơi nương tựa được học hành, phát triển bình thường, được đóng góp và cống hiến cho xã hội.
Cần đầu tư có trọng tâm, hiệu quả
Thảo luận tại tổ TP HCM, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi góp ý trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế, 2 chương trình cần xác định đúng trọng tâm, tránh trùng lặp, chồng chéo và bảo đảm hiệu quả. Nêu rõ Trung ương sẽ xây dựng mục tiêu và phân bổ nguồn lực, còn địa phương tổ chức thực hiện, ông Phan Văn Mãi đề nghị trao cơ chế đặc thù để địa phương khá hỗ trợ địa phương khó khăn; doanh nghiệp tài trợ công trình nơi khác được khấu trừ thuế và có cơ chế huy động thêm nguồn lực xã hội.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị chương trình về GD-ĐT tập trung vào 4 nội dung. Thứ nhất, đầu tư hạ tầng, bảo đảm đủ trường lớp và đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, đặc biệt chú trọng sân chơi, không gian rèn luyện cho bậc mầm non và tiểu học. Thứ hai, đầu tư cho chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, bao gồm đầu tư cho các trung tâm nghiên cứu - phát triển.
Thứ ba, bồi dưỡng giáo viên về chuyên môn, ngoại ngữ, kỹ năng số và AI. Thứ tư, ưu tiên phát triển các trường đào tạo giáo viên để bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cho ngành.
Tại đoàn Ninh Bình, đại biểu Phạm Hùng Thắng đồng tình với việc triển khai 2 chương trình nêu trên song đề nghị tính toán kỹ lưỡng. Ông cho rằng đã đặt ra mục tiêu thì phải bố trí đủ nguồn lực tài chính. Mặt khác, khi bố trí đủ nguồn lực thì phải có giải pháp để địa phương hấp thụ, giải ngân được vốn, tránh tình trạng giải ngân rất khó khăn như các chương trình mục tiêu quốc gia thời gian qua.
Nên tăng thời gian cai nghiện ma túy lên 24 tháng
Thảo luận về dự thảo Luật Phòng chống ma túy (sửa đổi) chiều cùng ngày, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) cho rằng quy định thời hạn cai nghiện lần đầu 24 tháng (quy định cũ là từ đủ 6 đến 12 tháng - PV) là rất phù hợp và cần thiết.
Theo bà Nga, thực tiễn cho thấy các mô hình cai nghiện ngắn hạn ở nhiều địa phương dẫn đến tỉ lệ tái nghiện rất cao. Nếu tiếp tục duy trì thời gian cai nghiện ngắn sẽ không đủ công cụ để bảo vệ chính người nghiện và cộng đồng. Vì vậy, quy định tăng thời hạn cai nghiện là phù hợp với bằng chứng khoa học, góp phần giảm tỉ lệ tái nghiện và cải thiện chất lượng cai nghiện.
